พระศาสดา กรุวัดราษฎร์บูรณะ

วัดราชบูรณะ พระนครศรีอยุธยา เป็น วัดซึ่งสมเด็จพระบรมราชาธิราช 2 (เจ้าสามพระยา) โปรดให้สร้างขึ้น ณ ที่ถวายเพลิงพระศพของเจ้าอ้ายพระยาและเจ้ายี่พระยา ผู้เป็นพระเชษฐา เพื่อปี พ.ศ.1967 ต่อมาได้มีคนร้ายลักลอบเข้ามาขุดเอาทรัพย์สมบัติที่บรรจุอยู่ในองค์พระปรางค์ ประมาณปลายปี พ.ศ.2499 ได้เครื่องทองรูปพรรณ เพชรนิลจินดา และเครื่องประดับไปเป็นจำนวนมาก แต่เกิดการขัดแย้งกันจนทำให้ถูกเจ้าหน้าที่จับกุม และยึดทรัพย์สินได้คืนมาบ้างบางส่วน

ต่อมาทางการจึงได้เปิดกรุออกมา เมื่อปี พ.ศ.2500 ได้พบเครื่องทองคำราชูปโภค พระพุทธรูปจำนวนมาก และพบพระเครื่องเนื้อชินเงินจำนวนมหาศาล มีมากมายหลายพิมพ์ ทั้งที่มีขนาดเล็ก และขนาดเขื่องแบบพระแผงก็มี เนื้อชินเงินของกรุนี้จะมีคราบปรอทขาวสดใสงดงาม ศิลปะของพระเครื่องเท่าที่พบนั้นมีความหลากหลายมาก ทั้งที่เป็นพระเครื่องศิลปะอยุธยาล้วนๆ ก็มี และที่เป็นแบบสร้างล้อศิลปะยุคเก่าๆ มี เช่น พระหูยาน เป็นต้น ช่างที่สร้างพระพิมพ์เหล่านี้สันนิษฐานน่าจะมีช่างชาวจีนอยู่ด้วย เนื่องจากพระบางองค์ ที่ด้านหลังมีจารึกอักษรจีนไว้ด้วยก็มี อย่างเช่น พระซุ้มเสมาทิศบางองค์ที่ด้านหลังจะมีอักษรจีนอย่างที่ว่าครับ

พระที่พบและรู้จักนิยมกันก็มีอยู่หลายพิมพ์ เช่น พระหูยาน พระนาคปรก พระยอดขุนพล พระขุนแผนใบพุทรา พระซุ้มจิก พระซุ้มเสมาทิศ พระซุ้มประภามณฑล พระกำแพงนิ้ว และพระกำแพงคืบ พระกำแพงใบขนุน ซึ่งเป็นพระแผงขนาดใหญ่ เป็นต้น เนื่องจากพระเครื่องที่พบในครั้งนี้มีจำนวนมาก ทางกรมศิลป์จึงได้เปิดให้ประชาชนเช่าหาบูชาไปบางส่วน เพื่อนำรายได้ไปบำรุงปฏิสังขรณ์โบราณสถานต่างๆ ในเขตเมืองพระนครศรีอยุธยาอย่างที่เราเห็นกันในทุกวันนี้

พระเครื่องของกรุวัดราชบูรณะนี้มีมากมายจนไม่สามารถแจกแจงได้หมดทุกพิมพ์ ในสังคมพระเครื่องนั้นสนนราคาก็แตกต่างกันไปตามความนิยม ในวันนี้ผมได้นำพระพิมพ์ซุ้มประภามณฑลมากล่าวถึง เนื่องด้วยศิลปะงดงามมาก อีกทั้งขนาดก็ไม่ใหญ่มากนัก สนนราคาก็ยังไม่แพงมาก พระพิมพ์นี้เป็นพระประทับนั่งปางมารวิชัย บนฐานบัวเล็บช้าง ที่ด้านบนพระเศียรมีรัศมีเป็นวงกลมรอบๆ พระเศียร จึงมีชื่อเรียกว่า พิมพ์ซุ้มประภามณฑล องค์พระมีรายละเอียดของพระพักตร์ชัดเจน สวยงาม เป็นพระเนื้อชินเงิน คราบปรอทฉาบผิว เป็นสีขาวทั่วทั้งองค์พระ แต่ก็ออกแห้ง แบบคราบปรอทเก่า บางแห่งก็เกิดสนิมกัดกร่อนเป็นรอยระเบิดบ้าง ซึ่งก็เป็นเหตุบ่งบอกถึงความเก่าได้เป็นอย่างดี พระที่พบมีจำนวนไม่มากนัก จึงอาจจะ ไม่ค่อยได้พบเห็นมากนักครับ ดูจากศิลปะแล้ว น่าจะเป็นพระที่สร้างล้อศิลปะแบบของศิลปะสุโขทัย พระที่สร้างล้อแบบศิลปะสุโขทัยนี้ก็พบอยู่มากมายหลายแบบเช่นกันในกรุนี้

พระศาสดา เนื้อชินเงิน กรุวัดราชบูรณะ อยุธยา เป็นพระที่หายากอีกพิมพ์หนึ่งในกรุ

ลักษณะเป็นพระประทับนั่งปางมารวิชัยในซุ้มเสมา มีประภามณฑลรอบพระเศียร พระศกเป็นผมหวี ฐานบัวสองชั้น  ขนาดประมาณ 2.8 X 5.1 c.m. เนื้อชินเงินผิวปรอท องค์นี้ปรอทยังมีตามซอก ไม่ชำรุดหรือซ่อม น่าบูชาครับ